Search
Close this search box.

Сүтемгенов Қожан Сүтемгенұлы

1903 жылы Ермак ауданы Грязновка ауылында дүниеге келген. Ауылдың қарапайым еңбеккері ағаш ұстасы, етікші, малшы. Жұбайы Кулян Бухарбаева, 1908 ж. Грязновка ауылында туған, сондай ақ Қозыбақ руынан шыққан. Балалары: Оралбек және Рашида.

Сүтемгенов Қожанды соғыстың бірінші айында әскерге шақырды. 1941 жылдың қыркүйегінде ол Онега мен Ладога көлдері арасындағы Свирь өзенінің қорғаныс шебінде тұрды. Мұнда ол өзінің жауынгерлік жолдастарымен бір жыл тұрып, фин әскерлерінің алға жылжуын тоқтатты. Сүтемгенов сарбазы көптеген сұрыптауларға қатысып, кенеттен жаудың позициялары мен тылдарына шабуыл жасады. 1941 жылы қазанда Новая Сетеж ауылдың маңында оның ротасы кенеттен финдердің шекарасына шабуыл жасап, оларды алдыңғы қатардағы траншеялардан шығарып, плацдарм құрды. Оның алғашқы ерлігі марапатқа ие болды.

1943 жылы 10 мамырда Ленинградқа теміржол қозғалысын жауып тұрған Қожеке – ата қызмет еткен полкке немістер қатты шабуыл жасады. Бұл жекпе- жекте Сүтемгенов ондаған Гитлерді жойып, «ЗА ОТВАГУ» медалінің жауынгерлік наградасына ие болды. Бірақ бұл жекпе-жек ол үшін тағдырлы күн болды. Ол ауыр жарақат алды, жарылған мина иығына, шынтағына, сіңіріне зақым келтірді. Ол Подольск қаласына жатқызылды, содан кейін 1943 жылдың қазан айында үйіне оралды. Бірнеше айдан кейін ол қайтадан әскерге шақырылды (шектеулі жарамды) бірінші Беларуссия майданына. 1945 жылдың күзінің басында үйіне оралды. Қожеке тұрақты жұмыс істемеді, әртүрлі тәсілдермен күн көрді: жүк тасымалдады, құрылыста жұмыс істеді, құрылыс материалдарын жасады.

Қожеке-аға жұбайы Күләнмен бірге қалған өмірін ұлы Оралбекпен бір отбасы болып өткізді. Ұлының еңбек жолындағы жетістіктері — оған күш берді, өмірін ұзартты. Өмірінің соңғы күндерінде Қожеке-аға, діни адам ретінде өмірінде Меккеге бара алмағанына өкініш білдірді. Оралбек әкесінің арманын орындап, әкесі үшін қажылық жасады. «Зәм-Зәм» қасиетті көзден қасиетті суды әкеліп, онымен әкесінің қабірін сусындырды.

Ол бірбеткей және адал адам болды. Сөз таңдамай, тікелей көзге не ойлайтынын айтатын. Майдангер ретінде істің салдары туралы ойламады, қажет деп санайтын нәрсені жасады. Рухы мықты, сонымен қатар табиғатынан мейірімді адам болды. Керек болса мұқтаж адамға өзінің шағын зейнетақысын беруден тартынбайтын. Сол үшін оны көпшілік құрметтеді.

Бекболат Хазыров – ҰОС ардагері, жазушы, өлкетанушы.

Зарегистрируйтесь, чтобы опубликовать страницу!
Сайтқа бетті жариялау үшін тіркеліңіз!